NGUỒN GỐC - Ý NGHĨA LỄ GIÁNG SINH VÀ HANG ĐÁ BÊ LEM

NGUỒN GỐC LỄ GIÁNG SINH

        Lễ Giáng sinh, còn được gọi là lễ Thiên Chúa giáng sinh, Noel, Christmas hay Xmas (từ tiếng Pháp Noel, là viết tắt từ gốc Emmanuel, nghĩa là "Thiên Chúa ở cùng chúng ta") là một ngày lễ kỷ niệm ngày Chúa Giê-su thành Nazareth sinh ra đời của người Ki tô giáo. Những người Ki tô giáo tin là Giê-su được sinh tại Bê lem thuộc tỉnh Giudea của nước Do Thái (Israel), lúc bấy giờ đang dưới quyền thống trị của Đế quốc La Mã giữa năm thứ 6 trước công nguyên.
        Một số nước ăn mừng ngày này vào 25 tháng 12, một số nước lại vào tối ngày 24 tháng 12. Theo Công giáo Rô ma, lễ chính thức là ngày 25 tháng 12 còn gọi là "lễ chính ngày", còn lễ đêm 24 tháng 12 gọi là "lễ vọng". Dù vậy, lễ đêm 24 tháng 12 thường thu hút tín hữu tham dự nhiều hơn. Những người theo Chính Thống giáo Đông phương vẫn sử dụng lịch Julius để định ngày này, cho nên họ tổ chức Lễ Giáng sinh vào ngày 7 tháng 1 theo lịch Gregory.

Tên gọi 

        Chữ Christmas gồm có chữ Christ và Mas. Chữ Christ (Đấng chịu sức dầu) là tước vị của Chúa Giê su. Chữ Mas là chữ viết tắt của Mass (thánh lễ). Khi chữ Christ và Mas viết liền thành ra chữ Christmas. Christmas có nghĩa là ngày lễ của Đấng Christ, tức là ngày Lễ Giáng sinh của Chúa Giêsu. 

Chữ Christmas và Xmas đều có cùng một ý nghĩa như nhau. Vì chữ Hy lạp viết chữ Christ là Christos, Xpiơtós hay Xristos. Người ta dùng phụ âm X để tượng trưng cho nguyên chữ Xristos hay Xpiơtós, rồi thêm chữ Mas kế cận để thành chữ Xmas. Như vậy Xmas cũng có nghĩa là ngày lễ của Đấng Christ. 

Lịch sử 

        Thời kỳ Giáo hội sơ khai (2,3 thế kỷ đầu công nguyên), lễ này được mừng chung với lễ Hiển linh. Tuy nhiên ngay từ năm 200, thánh Clementê Alexandria (150-215) đã nói đến một lễ hết sức đặc biệt được cử hành vào ngày 20 tháng 5. Còn Giáo Hội La tinh thì mừng kính lễ ấy vào ngày 25 tháng 12.

        Theo một nguồn khác thì các Ki tô hữu sơ khai không ăn mừng lễ sinh nhật, vì họ cho rằng ăn mừng sinh nhật là làm theo thói quen của dân ngoại đạo thờ thần tượng. Bởi lẽ đó họ không ăn mừng Lễ Giáng sinh của Chúa Giê-su trong suốt ba thế kỷ đầu. Đến thế kỷ IV, những người Ki tô giáo mới bắt đầu muốn ăn mừng Lễ Giáng sinh của Chúa Giê-su mỗi năm một lần, nhưng lại sợ bị chính quyền La Mã phát hiện và bắt bớ bởi vì đến lúc đó, Ki tô giáo vẫn chưa được công nhận là một tôn giáo hợp pháp. 

       Những người La Mã, hàng năm ăn mừng "Thần Mặt trời" (Feast of The SolInvictus) đem ánh sáng đến cho trần gian vào ngày 25 tháng 12. Những người Ki tô giáo đã nhân cơ hội này để tổ chức ăn mừng ngày Chúa Giê-su giáng sinh vào đem ánh sáng và sự sống đến cho nhân loại (Gioan 8,12) cùng một ngày với ngày lễ "Thần Mặt trời" của người La Mã. Nhờ vậy, chính quyền đã không phát hiện việc các Ki tô hữu tổ chức ăn mừng Lễ Giáng sinh của Chúa Giêsu. 

       Đến năm 312, Hoàng đế La Mã Constantine đã bỏ đa thần giáo và theo Ki tô giáo. Ông này đã hủy bỏ ngày lễ ăn mừng "Thần Mặt trời" và thay vào đó là ngày ăn mừng sinh nhật của Chúa Giê-su. Đến năm 354, Giáo hoàng Liberius công bố ngày 25 tháng 12 là ngày chính thức để cử hành Lễ Giáng sinh của Chúa Giêsu. 

        Trong nhiều thề kỷ, những nhà ghi chép Kitô giáo chấp nhận Giáng sinh là ngày Chúa Giê-su được sinh ra đời. Tuy nhiên, đến đầu thế kỷ 18, các học giả bắt đầu đề xuất một cách giải thích khác. Isaac Newton cho rằng ngày Giáng sinh đã được lựa chọn để tương ứng với đông chí ở Bắc bán cầu, từng được đánh dấu là ngày 25 tháng 12. Năm 1743, Paul Ernst Jablonski người Đức lập luận ngày Giáng sinh được xác định ngày 25 tháng 12 để khớp với ngày Sol Invictus trong tôn giáo La Mã cổ. Ngoài ra trước thời Kitô giáo, nhiều nền văn hóa và tôn giáo khác cũng ăn mừng ngày lễ cuối tháng 12.

------------

I. Ý NGHĨA HANG ĐÁ BÊ-LEM

        Biến cố lịch sử Chúa Giáng Sinh và Hang đá Bê-lem là hai sự kiện luôn gắn liền với nhau, đến nỗi người Kitô hữu không thể mừng Lễ Chúa Giáng Sinh mà lại không có một Hang đá nào được dựng nên tại các giáo xứ hay tại các gia đình công giáo. Chỉ có một điều làm chúng ta tự hỏi, có phải mọi người đều hiểu rõ ý nghĩa của Hang đá Bê-lem và những tượng mà chúng ta đặt trong đó không?

        Trong truyền thuyết, Chúa sinh ra trong một hang đá nhỏ, nơi máng cỏ của các mục đồng chăn chiên tại thành Bê-lem. Ngày nay, vào đêm 24/12 tại các giáo đường đều có hang đá với máng cỏ, bên trong có tượng Chúa Hài đồng, tượng Đức mẹ Maria, chung quanh có những con lừa, tượng Ba Vua, một số thiên thần, Thánh Giuse và trên mái nhà có ánh sáng, chiếu từ một ngôi sao hướng dẫn ba vua tìm đến với Chúa. Mọi người đều hướng về Chúa nhân từ, cầu nguyện Chúa cứu rỗi cho nhân loại tránh khỏi chiến tranh, nghèo đói và bất hạnh.

II. NGUỒN GỐC HANG ĐÁ BÊ-LEM

          Ai là người đã trưng bày Hang đá đầu tiên? 

        Đó là một khám phá tuyệt vời của thánh Phanxicô thành Assisi (thánh Phanxicô Assisi). Theo tác giả Omer Englebert kể: vào năm 1223, chỉ còn đúng 2 tuần lễ nữa là đến ngày mừng lễ Chúa Giáng sinh, Phanxicô Assisi lúc đó đang trên đường từ Rôma trở về làng Assisi, quê hương của Ngài; khi đi ngang qua làng Greccio thì Phanxicô gặp một thày tên là Jean Velita, thày này mới tập tu, Phanxicô liền ngỏ lời với thày ấy rằng : “Ta mong ước cử hành Lễ Giáng sinh để suy tôn Chúa ra đời ở Bê-lem, nhưng để thể hiện nỗi cơ cực và khổ đau của Chúa ngay từ lúc còn thơ để cứu chuộc nhân loại, Ta xin con làm một hang đá giống như thật với cỏ khô, rồi con dẫn một con lừa và một con bò vào để cho giống với con bò con lừa đã chầu quanh Chúa Hài đồng năm xưa nhé’’.  Thế là thày vâng lời, đi làm một hang đá giống như lời Phanxicô dặn.

Còn Phanxicô, sau khi công bố Tin Mừng xong, ngài chia sẻ lời Chúa cho những người đến nghe. Ngài kể chuyện sự tích về một vị ‘‘Hoàng đế nghèo’’ sống trước ngài 12 thế kỷ, được sinh ra tại Bê-Lem mà người ta thường gọi Ngài là Giêsu, tức “Hài đồng Bê-Lem”. Giảng xong, Phanxicô giả bắt chước giọng của con chiên, con lừa kêu “Bethlélem! Bethélem!!!’’, tức thì người ta liền thấy Hài nhi Giêsu đang ngủ trong hang đá chợt thức giấc và nhoẻn miệng cười.

         Kể từ máng cỏ đầu tiên tại Greccio, sau đó hàng năm, tại các giáo xứ và nhà nhà khắp nơi trên thế giới, người ta bắt đầu làm Hang đá với cây thông để mừng lễ Chúa Giáng sinh.